Son günlerde vegan beslenmenin popülaritesi hızla artmaya devam ediyor. Kimileri için yaşam tarzı olarak benimsenen vegan beslenme, kimileri için daha sağlıklı bulunduğundan tercih ediliyor. Bir de vegan beslenmek isteyip, zararı olur mu, ne kadar sağlıklı, herkes için uygun mu gibi soruların cevabını bilmediklerinden karar veremeyenler var.
Vegan Beslenme Zararlı Mıdır, Yararlı Mıdır?
Vejeteryan beslenmeden farklı olarak, hayvansal kaynaklı besinlerin hiçbir şekilde tüketilmediği vegan beslenmenin temelini sebze, meyve, yağlı tohumlar, tahıl gurubu ve baklagiller oluşturuyor. Vegan diyet, bu içeriği ile sağlık üzerinden birçok olumlu etkisi olan lif, folik asit, E vitamini, C vitamini, potasyum, magnezyum, fitokimyasallar ve doymamış yağı yüksek miktarda içeriyor.Dolayısıyla vegan beslenen insanların serum kolesterol düzeyleri ve kan basınçları genellikle düşük seyrediyor. Düşük kolesterol seviyesi, yüksek vitamin ve yüksek lif içeriği sayesinde vegan beslenen insanların kardiyovasküler hastalıklar ve kansere yakalanma riski düşük olsa da sadece hayvansal kaynaklı besinlerin içerdiği birçok besin öğesi eksikliğine bağlı olarak osteoporoz, kansızlık, alzhemier vb hastalıklara yakalanma riskleri de daha yüksek oluyor.
Vegan Beslenmede Hangi Besin Öğelerinin Eksiklikleri Görülür?
B12 vitamini, vücudumuzdaki her hücrede çok önemli fonksiyonu olan, yaşam için kritik bir vitamindir. Yapılan son çalışmalar, vegan beslenen insanların %92'sinde B12 eksikliğinin ciddi oranlarda olduğunu gösteriyor. B12 eksikliği; anemi, sinir hasarı depresyon ve hafızayla ilgili sorunlara yol açabiliyor.
Hücrelerdeki enerji depolarının yapımına yardımcı olan kreatin de vegan beslenen bireylerde genellikle düşük bulunuyor. Kreatinin eksikliğinin özellikle kas ve beyin fonksiyonları üzerinde olumsuz etkileri olduğu biliniyor.
Vegan beslenen bireylerde en çok, önemli minerallerden demir ve kalsiyum eksikliği görülüyor. Veganlar kalsiyumun en iyi kaynağı olan süt ve süt ürünlerini tüketmediklerinden, günlük alınması gereken 1000 mg kalsiyum miktarına ulaşamıyorlar. Brokoli, karalahana, fındık gibi besinlerden kalsiyum alsalar bile bitkisel kaynaklı besinlerden alınan kalsiyumun vücutta emilimi, süt ve süt ürünlerinin içerdiği kalsiyumun emilimi kadar yüksek değildir. Kemik salığı, diş salığı ve yağ metabolizmasında önemli rol oynayan kalsiyumu yeterli miktarda tüketebilmek için mutlaka takviyeyle beslenmelerini desteklemeleri gerekiyor.
Hayvansal kaynaklı protein, vücutta bitkisel kaynaklı proteine kıyasla daha iyi kullanıldığından veganlar, et tüketenlere göre daha fazla demire ihtiyaç duyuyorlar.
Demir eksikliği ise yorgunluk, halsizlik,saç dökülmesi,konsantrasyon eksikliği ve bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden oluyor.
Hayvansal kaynaklı besinleri tüketmeyen kişilerin serum kolesterol seviyeleri düşük olduğundan, kolesterol, testosteron gibi steroid hormonların yapımında da kullanıldığı için veganlarda testosteron seviyeleri de genellikle düşük seyrediyor.
Bu eksikliklerin görülmemesi, sağlıklı bir hayat sürebilmeleri için vegan beslenenlerin kan değerlerini düzenli takip etmeleri, bitkisel proteinden zengin beslenmeye dikkat etmeleri ve gereken durumlarda besin takviyesi kullanmaları gerekiyor.
